Inwestycje alternatywne przyciągają uwagę bardziej od tradycyjnych, jednak trudno z nich uczynić fundament portfela inwestycyjnego. Jeżeli dysponujemy odpowiednią wiedzą i kapitałem, mogą być natomiast ciekawym uzupełnieniem dla naszych inwestycji.
Inwestycje alternatywne to szeroka grupa rodzajów aktywów inwestycyjnych, które wykraczają daleko poza tradycyjne sposoby inwestowania. Nie istnieje jeden ścisły podział na inwestycje tradycyjne i alternatywne, jednak do tych pierwszych z cała pewnością zaliczają się:
Dla wielu inwestorów tradycyjnym – i to najbardziej tradycyjnym – sposobem inwestowania będą:
- nieruchomości
- metale szlachetne (głównie złoto i srebro)
Warto jednak pamiętać, że niektóre źródła zaliczają złoto i srebro inwestycyjne już do kategorii inwestycji alternatywnych. Biżuteria i inne wyroby z metali szlachetnych inwestycjami są za inwestycje alternatywne uznawane powszechnie.
Na rynku znaleźć można także liczne instrumenty finansowe (kryptowaluty, instrumenty pochodne itp.), których pochodzenie jest blisko związane z rynkiem kapitałowym.
Poza tym obszarem jest jeszcze całe spektrum „właściwych” inwestycji alternatywnych. Wydaje się nieskończone, szczególnie jeżeli świat realny rozszerzymy o wirtualny.
Co zatem z pewnością zaliczyć można do inwestycji alternatywnych? Oto przykłady inwestycji alternatywnych:
- dzieła sztuki
- antyki
- numizmaty (nie mylić z monetami inwestycyjnymi)
- alkohole
- samochody
- zegarki
- biżuteria
- kamienie szlachetne
- stare książki
- weksle inwestycyjne
- pożyczki
- polisy na życie z rynku wtórnego
- przedmioty kolekcjonerskie
- cyfrowe aktywa (w tym NFT)
Szczegółowa charakterystyka każdego z tych rynków to materiał na osobny artykuł (i niewykluczone, że takie się na naszej stronie pojawią). Teraz skupmy się na tym, co wspólnego mają ze sobą różne rodzaje inwestycji alternatywnych.
Cechy inwestycji alternatywnych
Zdecentralizowany charakter
W przeciwieństwie do globalnego rynku akcji czy rynku walutowego, rynki rozmaitych inwestycji alternatywnych są mocno rozproszone. O ile nabywców na obrazy Leonarda Da Vinci znaleźć można na całym świecie, o tyle już sztuka polska z XIX w. może nie budzić zainteresowania pod każdą szerokością geograficzną.
Niska płynność
Sprzedaż akcji, obligacji czy walut to w dzisiejszych czasach kilka sekund. Wyjście z inwestycji alternatywnej może wymagać znacznie więcej czasu, ponieważ znacznie trudniej znaleźć kupca. Dodatkowo kupiec ten musi chcieć zaakceptować naszą cenę lub też musimy wdać się w proces jej negocjowania. Sporządzenie umowy kupna-sprzedaży czy udział w aukcji także wiążą się z poniesieniem określonych kosztów, także czasowych.
Trudność w wycenie
W przypadku tradycyjnych inwestycji sprawa jest jasna – wartość naszych aktywów możemy wyceniać na bieżąco, na podstawie aktualnych i rzeczywistych transakcji rynkowych. Inwestycje alternatywne trudno wycenić, z kilku względów. Po pierwsze, aktywa inwestycyjne mogą się między sobą różnić (dwa zabytkowe samochody w odmiennym stanie technicznym to nie to samo co identyczne dwie akcji spółki motoryzacyjnej). Po drugie, w wielu wypadkach trudno uzyskać informacje o ostatnich transakcjach.
Asymetria informacji
Osoby, które od lat zajmują się danym rynkiem mają w przypadku inwestycji alternatywnych wyraźną przewagę wiedzy i informacji nad osobami początkującymi. W szczególny sposób dotyczy to dóbr kolekcjonerskich czy rynku sztuki. Laikowi trudno będzie odróżnić podróbkę od oryginału,
Występowanie mód i trendów
Na rynkach akcji trendy to chleb powszedni, jednak można przyjąć, że dopóki istnieć będzie gospodarka kapitalistyczna, to na nabywanie akcji jako klasy aktywów (będących cząstkowymi prawami własności do danego przedsiębiorstwa) zawsze będą chętni. To samo można powiedzieć o nieruchomościach czy metalach szlachetnych, które od tysięcy lat zmieniają właścicieli (choć nie zawsze na drodze dobrowolnych transakcji). Nie mamy jednak gwarancji, że za 100 lat zainteresowanie nadal będą budzić znaczki pocztowe czy kolekcje lalek Barbie. Owszem, część takich przedmiotów może zyskać wartość czysto historyczną, jednak nawet wówczas może być trudno znaleźć na nie nabywcę po odpowiednio wysokiej cenie.
Trudne do przewidzenia przepływy finansowe
Inwestycje alternatywne w większości nie generują przepływów finansowych (obrazy czy rzeźby nie płacą dywidendy ani odsetek). Aby na nich zarobić należy je sprzedać, a to – o czym mowa była już wcześniej – nie zawsze jest łatwe od ręki, zwłaszcza po dobrej cenie.
Bardzo długi horyzont inwestycyjny
W większości wypadków na inwestycjach alternatywnych zarobić można jedynie w długim horyzoncie. Ze względu na opisane mankamenty, nie nadają się one do krótkoterminowej spekulacji (wyjątek stanowią aktywa cyfrowe). Samo w sobie nie jest to wadą – na nieruchomościach czy fizycznym złocie także spekulacja nie jest czymś prostym i wygodnym, ani nawet pożądanym.
W przypadku inwestycji alternatywnych często mamy do czynienia z aktywami, które z samej natury na wartości zyskają dopiero za wiele lat (np. dzieła sztuki, które drożeją dopiero po śmierci artysty). Ponadto, inwestując alternatywnie trzeba też uzbroić się w cierpliwość również dlatego, że w razie potrzeby wyjście z inwestycji będzie długie (patrz: niska płynność).
Problemy z przechowywaniem
Inwestycje alternatywne występujące w formie fizycznej trzeba gdzieś przechowywać. Jeżeli ciężar ten bierze na siebie firma zewnętrzna, to inwestor ponosi opłaty oraz ryzyko, że zostanie oszukany. Jeżeli przechowywaniem zajmuje się sam inwestor, to ponosi koszty z tym związane (np. kupno sejfu) oraz ryzyko, że zostanie okradziony.
Dodatkowo, niektóre rodzaje inwestycji alternatywnych mogą wymagać konserwacji, aby zachować swoją wartość w dostatecznie długim horyzoncie, który pozwoli na nich zarobić (np. zabytkowe samochody warto garażować, doglądać pod kątem rdzy itp.).
Podsumowanie
Inwestycje alternatywne mogą stanowić uzupełnienie portfela inwestycyjnego, jednak – o ile nie posiada się naprawdę specjalistycznej wiedzy – trudno z nich stworzyć inwestycyjny fundament na bezpieczną przyszłość. Inwestowanie w każdy sposób wymaga chociaż odrobiny wiedzy i znajomości rynku, jednak w przypadku inwestycji alternatywnych warto się znać naprawdę dobrze. W przeciwnym razie ten rodzaj inwestycji lepiej omijać lub traktować całkowicie pobocznie, inwestując tylko tyle środków, ile bez żadnego żalu będziemy mogli stracić.
