W ostatnich kilku tygodniach SII opiniowało ustawę o Powszechnych Planach Kapitałowych. Z pełnym tekstem naszej opinii można zapoznać się tutaj.
Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na to, że co do zasady uważamy Pracownicze Plany Kapitałowe za niezwykle potrzebne rozwiązanie. Skorzystają wszyscy – począwszy od polskich emerytów, dla których PPK jest wręcz konieczne, skończywszy na kondycji rynku kapitałowego, która skorzysta niejako przy okazji.
Zresztą Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych od dawna wskazywało na konieczność wprowadzenia systemowych zmian w polskim systemie emerytalnym. Przy ciągłym ograniczaniu roli OFE, konieczne było zaproponowanie rozwiązania, które w sposób znaczący (i przede wszystkim pewny) zwiększy świadczenia przyszłych emerytów. Wydaje się także, że PPK spełnia wszystkie wymogi stawiane przed nowoczesnym systemem emerytalnym:
- Oszczędzanie dzieje się automatycznie, bez udziału osoby oszczędzającej.
- Minimalne odprowadzane składki są stosunkowo nieduże (2% zarobków pracownika) i nie stanowią dużego miesięcznego obciążenia dla osobistych przychodów.
- Udział w programie jest dobrowolny. Można co prawda z niego zrezygnować, ale jest to, z uwagi na dodatkowe korzyści, wysoce nieopłacalne dla oszczędzającego.
- Jest to rozwiązanie kompleksowe, wprowadzane przez rząd, regulowane ustawą, co powinno zapewnić powszechność.
Ostatnia, niewątpliwa zaleta, jest także pewnym problemem dla PPK. Otóż Polacy mogą mieć, po doświadczeniach ostatnich dwudziestu lat, pewne obawy dotyczące stałości proponowanych rozwiązań. Dobrze wiemy, że właśnie kończą swój żywot Otwarte Fundusze Emerytalne. Rolą rządu jest zatem budowanie zaufania do programu PPK. Osoby oszczędzające powinny mieć pewność, że proponowanie PPK, jako kolejnego rozwiązania systemu emerytalnego, powinno być niezmienne w perspektywie conajmniej kilkudziesięciu lat. Tylko tak można zapewnić powszechność, a przez to skuteczność, tego rozwiązania.
Wybiórcze doniesienia medialne
Jeżeli przeczytacie Państwo nasze uwagi do projektu ustawy o PPK, to zobaczycie, że, tak jak wspomniano co do zasady, uważamy PPK za potrzebne narzędzie. Jednakże zgłosiliśmy szereg uwag, których uwzględnienie uważamy za istotne.
Pewnym problemem, który zauważamy (w szczególności po lekturze wczorajszego i dzisiejszego monitoringu mediów) jest to, że pewne nasze uwagi zostały potraktowane nieco wybiórczo. Otóż Businness Insider zwrócił uwagę, że oto SII zauważa, że ustawą o PPK rząd wprowadza „karę za rozwód”.
Podchwyciły to media w całej Polsce i efekt finalny jest taki, że zamiast podkreślać to, co jest ważne przy PPK, czyli stałość proponowanych rozwiązań, przekonanie Polaków, że to są ich pieniądze (a nie tak jak w przypadku OFE, pieniądze, którymi swobodnie Skarb Państwa może dysponować), że potrzebna jest edukacja i budowania zaufania do nowego systemu emerytalnego, w świat poszedł komunikat, że SII wskazuje przede wszystkim na „karę za rozwód”.
Chcielibyśmy zatem zdecydowanie inaczej postawić akcenty. Ważne jest to wszystko, co już zostało wymienione powyżej: zwrócenie uwagi na zalety PPK, budowanie przez rząd zaufania Polaków do nowego systemu emerytalnego. Jak wiele innych instytucji SII zgłosiło jednak uwagi do ustawy o PPK i widzimy, że sytuacja, w której jeden z małżonków po rozwodzie nie uczestniczy w programie PPK może być dla niego wysoce niekorzystna finansowo. Takie wydarzenie jak rozwód nie powinno mieć wpływu na wysokość oszczędności emerytalnych. Czym innym jest świadoma rezygnacja z PPK, a czym innym rozwód, gdzie pozostaje się bez wpływu na wiele rzeczy. Rozwiązania powinny więc pójść w kierunku, w którym rząd będzie uszczelniał tę sytuację i wyrównywał szanse wszystkich oszczędzających na emeryturę, a nie w kierunku retoryki kolejnego rządowego podatku, czy też wręcz „kary za rozwód”. Zdajemy sobie sprawę, że sami użyliśmy tego sformułowania w naszych uwagach do projektu ustawy, ubolewamy jednak, że z naszych uwag i całego kształtu programu wychwycono jedynie ten fragment.
